ทำไมการสังเกต “สัญญาณออทิสติก” สำคัญ
ออทิสติก (Autism Spectrum Disorder; ASD) มักแสดงอาการตั้งแต่วัยเด็กเล็ก หากจับสัญญาณได้เร็วและเริ่มกระตุ้นพัฒนาการทันที เด็กจะมีโอกาสพัฒนาได้มากขึ้นกว่าการรอให้โตเอง
7 สัญญาณออทิสติกในเด็กเล็ก ที่พ่อแม่ควรรู้
หมายเหตุ: เด็กแต่ละคนพัฒนาไม่เท่ากัน ให้ดู “หลายข้อรวมกัน” และดูต่อเนื่อง
- ไม่สบตา/ไม่หันเมื่อเรียกชื่อ
- มักเห็นตั้งแต่ 9–12 เดือนขึ้นไป
- ถ้าบ่อยครั้งและต่อเนื่อง ควรคัดกรอง
- ไม่ใช้ท่าทางสื่อสาร
- ไม่ชี้สิ่งที่อยากได้ ไม่โบกมือ “บ๊ายบาย” ไม่พยักหน้า
- ปกติเด็กจะเริ่มช่วง 9–12 เดือน
- พูดช้าหรือภาษาเข้าใจยาก
- อายุ 16–18 เดือนยังไม่มีคำที่มีความหมาย หรือ 24 เดือนยังพูดได้น้อยกว่า ~50 คำ/ยังไม่ต่อสองคำ
- ต้องแยกจากปัญหาการได้ยินร่วมด้วย
- ไม่เล่นสมมุติ/ไม่สนใจเล่นกับเพื่อน
- เช่น ไม่ป้อนข้าวตุ๊กตา ไม่สวมบทบาทง่าย ๆ ช่วงราว 18–24 เดือน
- พฤติกรรมซ้ำ ๆ (Restricted/Repetitive Behaviors)
- โบกมือ หมุนตัว จัดเรียงของเป็นแถว หมุนล้อซ้ำ ๆ
- ยึดติดกิจวัตร/ต่อต้านการเปลี่ยนแปลง
- เปลี่ยนเส้นทางกลับบ้านหรือสลับลำดับกิจกรรมแล้วงอแงมาก
- ไวต่อประสาทสัมผัสผิดปกติ
ไวต่อเสียงดัง เนื้อผ้า กลิ่น/รส; หรือชอบสัมผัสบางอย่างเป็นพิเศษ
เกณฑ์มาตรฐานอ้างอิง (สรุป DSM-5/DSM-5-TR)
การวินิจฉัย ASD ต้องมีอาการจาก 2 หมวดใหญ่ตั้งแต่วัยเด็กและกระทบการใช้ชีวิต
- หมวด A: บกพร่องด้านปฏิสัมพันธ์และการสื่อสารทางสังคม (ครบ 3 ด้าน: โต้ตอบ, ภาษากาย/การสบตา, ความสัมพันธ์)
- หมวด B: พฤติกรรมจำกัด/ซ้ำซาก (อย่างน้อย 2 ข้อ: ซ้ำ ๆ, ยึดกิจวัตร, สนใจแคบมาก, ความไวต่อประสาทสัมผัส)
เช็กลิสต์สัญญาณออทิสติกในเด็กเล็ก
ต้องทำอะไรต่อดี?
- ตรวจการได้ยิน เพื่อตัดสาเหตุจากระบบการฟัง
- คัดกรองตามวัย
- ประเมินพัฒนาการเชิงลึก โดยจิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น นักกิจกรรมบำบัด นักแก้ไขการพูด/นักจิตวิทยา
- เริ่ม Early Intervention พร้อมแผนฝึกที่บ้านและติดตามผลสม่ำเสมอ
อ้างอิง
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.; DSM-5). (อัปเดต DSM-5-TR, 2022)
- Robins, D. L., Fein, D., & Barton, M. L. (2014). The Modified Checklist for Autism in Toddlers, Revised, with Follow-Up (M-CHAT-R/F). Pediatrics, 133(1), 37–45.
- Centers for Disease Control and Prevention. (2023). Learn the Signs. Act Early.
- American Academy of Pediatrics. (2020). Developmental Milestones.