เด็กแต่ละคนอาจพัฒนาไม่เท่ากัน แต่ก็มี “ขีดจำกัดของความล่าช้า” ที่หากเกินจากนี้ ควรได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญอย่างจริงจัง พ่อแม่หลายคนมักคิดว่า “เดี๋ยวลูกก็ดีขึ้นเอง” แต่ในความเป็นจริง การรอคอยโดยไม่เข้าใจอาจทำให้เสียโอกาสสำคัญในการช่วยเหลือลูกๆได้
10 สัญญาณเตือนพัฒนาการผิดปกติ ที่พ่อแม่มักมองข้าม
- ลูกไม่สบตา ไม่หันเมื่อเรียกชื่อ
- อาจเกี่ยวข้องกับปัญหาการเข้าสังคม หรือภาวะออทิสติก (Autism Spectrum Disorder)
- ยังไม่พูดคำที่มีความหมายเมื่ออายุ 12 เดือน
- ความล่าช้าทางภาษาอาจเกิดจากปัญหาทางประสาทสัมผัส การได้ยิน หรือระบบประมวลผลในสมอง
- ไม่ชี้สิ่งของ ไม่แสดงท่าทางสื่อสาร
- เด็กควรเริ่มใช้ภาษากาย เช่น ชี้, โบกมือ, หรือพยักหน้า ตั้งแต่ 9-12 เดือน
- ขาดทักษะนี้ อาจเป็นสัญญาณเริ่มต้นของความล่าช้าทางการสื่อสาร
- ไม่เล่นกับเด็กคนอื่น / ไม่ตอบสนองต่อสังคม
- เด็กที่ไม่สนใจเล่นกับเพื่อน หรือดูไม่เข้าใจอารมณ์ของผู้อื่น อาจมีปัญหาด้านการเข้าสังคม
- มีพฤติกรรมซ้ำๆ เช่น หมุนตัว โบกมือ เดินเป็นวง
- พฤติกรรมซ้ำๆ เป็นลักษณะหนึ่งที่พบได้ในกลุ่มออทิสติก
- มีท่าทางหรือการเคลื่อนไหวที่ไม่เหมาะสมกับวัย
- เด็กวัย 2 ปี ควรสามารถเดิน วิ่ง กระโดด หรือปีนได้ หากยังไม่ทำ อาจมีปัญหาทางการเคลื่อนไหว
- ไม่เข้าใจคำสั่งง่ายๆ หลังอายุ 18 เดือน
- เช่น คำว่า “หยิบ”, “มานี่”, “ไม่เอา” หากยังไม่ตอบสนอง ควรตรวจสอบการรับรู้และการได้ยิน
- ไม่เล่นสมมุติ / ไม่แสดงจินตนาการในการเล่น
- การเล่นสมมุติเช่น “ป้อนตุ๊กตา” ควรเกิดราวอายุ 2 ปี หากไม่เกิด อาจบ่งชี้ถึงความล่าช้าทางพัฒนาการ
- อารมณ์รุนแรง ควบคุมตนเองไม่ได้
- อารมณ์แปรปรวน หรือโกรธง่ายเกินวัย อาจเกี่ยวข้องกับระบบประสาท หรือทักษะการควบคุมตนเองที่ยังไม่พัฒนา
- ไม่แสดงความผูกพันหรือขอความช่วยเหลือจากพ่อแม่
- เด็กที่ไม่เรียกหาหรือไม่พึ่งพาผู้ใหญ่เมื่อรู้สึกไม่ปลอดภัย อาจสะท้อนถึงการยึดเหนี่ยวทางอารมณ์ที่ผิดปกติ
ทำไมต้องรีบตรวจและไม่ควรรอ?
งานวิจัยระบุว่า ช่วงอายุ 0-5 ปี เป็นช่วงที่สมองเด็กมีการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทสูงที่สุด การได้รับการกระตุ้นในช่วงนี้จะส่งผลต่อพัฒนาการทั้งชีวิต (Shonkoff & Phillips, 2000)
หากพ่อแม่รอให้ลูก “โตเอง” โดยไม่เข้าใจพัฒนาการที่เหมาะสม อาจทำให้พลาดโอกาสในการส่งเสริมและช่วยเหลืออย่างทันท่วงที
สรุป: อย่าปล่อยผ่านสัญญาณเล็กๆ
แม้ลูกจะดูร่าเริงดี แต่หากมีสัญญาณเตือนเหล่านี้ 1 อย่างขึ้นไป ควรรับการประเมินพัฒนาการจากผู้เชี่ยวชาญ เพราะ ยิ่งเริ่มเร็ว = โอกาสพัฒนาดีขึ้น
หากคุณสงสัยว่าลูกอาจมีพัฒนาการช้ากว่าปกติ สามารถนัดประเมินพัฒนาการกับผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก ได้ที่ Sunchild Clinic — เพื่อให้แน่ใจว่าลูกของคุณจะได้รับการสนับสนุนอย่างเหมาะสมในเวลาที่ดีที่สุด
แหล่งอ้างอิง:
- Centers for Disease Control and Prevention. (2023). Learn the Signs. Act Early. https://www.cdc.gov/ncbddd/actearly
- Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (2000). From Neurons to Neighborhoods: The Science of Early Childhood Development. National Academies Press.
- American Academy of Pediatrics. (2020). Developmental Milestones. https://www.healthychildren.org